ՀՀ ԳԱԱ ԱՐԵՎԵԼԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏ
INSTITUTE OF ORIENTAL STUDIES OF NAS RA

1971թ․ Արևելագիտության ինստիտուտի հիմնադրմամբ Իրանի բաժինը ինստիտուտի առանցքային բաժիններից մեկն է դարձել, որի համակարգումը ստանձնել է պատմական գիտությունների թեկնածու (1973 թ․-ից դոկտոր), պրոֆեսոր Համլետ Եգանյանը, որն այդ աշխատանքներն իրականացրեց մինչև 1994 թ.:

Իրանի բաժնի գիտաշխատողների անդուլ ջանքերով ուսումնասիրություններ են արվել տարբեր ոլորտներում: Այսպիսով Իրանի բաժնում աշխատել են պատմության, աղբյուրագիտության, լեզվաբանության, գրականագիտության և արվեստագիտության մասնագետներ: Իրանի բաժինն իր ուսումնասիրությունների առարկա է դարձրել նաև քուրդ ժողովրդի պատմության մի շարք խնդիրներ:

Իրանի բաժնի գիտաշխատողներին հետաքրրքրող թեմաները բազմաթիվ են և բազմաշերտ: Իրանագետների հետաքրքրությունների շրջանակում են եղել ինչպես Իրանի պատմության տարբեր կարևոր դրվագների լուսաբանումը, Իրանի ազգագրական խնդիրները, Իրանի առանձին ժողովուրդների ու ցեղերի էթնիկական զարգացման հարցերը,  Իրանի ներքին և արտաքին քաղաքականության զարգացումները, այնպես էլ՝ Իրանի հայ համայնքի գործունեությունը: Բաժնի աղբյուրագետների ջանքերով լավագույնս ուսումնասիրվել են Մատենադարանում պահվող ձեռագրերում առկա իրանական աղբյուրները։ Իրանի բաժնի գրականագետները թարգմանել են իրանական պոեզիան, վերլուծել այն, այդպիսով հայ ընթերցողին հնարավորություն տվել ճանաչելու իրանական դասական գրականությունը: Միևնույն ժամանակ բազմաթիվ են նաև դեպքերը, երբ մեր գրականագետների ջանքերով հայկական պոեզիայի կարևոր աշխատանքներ թարգմանվել են պարսկերեն: Լեզվաբանների ջանքերով իրականացվել են ինչպես դասագրքերի, խոսակցական զրուցարանների, բառարանների կազմման աշխատանքներ, այդպես էլ ուսումնասիրվել են իրանական լեզվաբանության նրբությունները։

1994 թ. Իրանի բաժնի վարիչ է նշանակվել բանասիրական գիտութունների դոկտոր, պրոֆեսոր Գառնիկ Ասատրյանը, ով աշխատել է մինչև 1998 թ., այնուհետև Իրանի բաժնի վարիչ է դարձել պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր ԻԻՀ-ում ՀՀ առաջին դեսպան Վահան Բայբուրդյանը: 2021 թ. Իրանի բաժնի վարիչ է դարձել պատմական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Գոհար Իսկանդարյանը:

Այս տարիների ընթացքում Իրանի բաժնի գիտաշխատողները հրատարակել են բազմալեզու հոդվածներ, մենագրություններ, դասագրքեր, աղբյուրագիտական կարևորություն ունեցող ձեռնարկներ, դասավանդել են տարբեր ԲՈՒՀ-երում, նպաստել են իրանագետների նոր սերնդի ձևավորմանը, ինչպես նաև իրենց գիտելիքներով կիսվել են ՀՀ Արտաքին գործերի նախարարության, Պաշտպանության նախարարության, Ազգային ժողովի, Ազգային անվտանգության խորհրդի, Ազգային անվտանգության ծառայության հետ:

ՀՀ ԳԱԱ արևելագիտության ինստիտուտի Իրանի բաժնի ջանքերով ՀՀ անկախությունից հետո իրականացվել են ինչպես Իրանի հոգևոր առաջնորդ Այաթոլլահ Խոմեյնիին նվիրված բազմաթիվ գիտաժողովներ, այնպես էլ միջազգային նշանակության գիտաժողովներ, որոնց շարքին է դասվում 2011 թ. և 2021 թ․ իրականացված միջազգային գիտաժողովները, որոնք նվիրված էին Հայաստան-Իրան հարաբերությունների  հաստատմանը։ Գիտաժողովները մեծ արձագանք են գտել նաև ՀՀ սահմաններից դուրս։ Գիտաժողովների ընթացքում հանդես են եկել ինչպես ԻԻՀ-ում ՀՀ նախկին ու ներկա դեսպանները, այնպես էլ ՀՀ-ում ԻԻՀ դեսպանները։


Իսկանդարյան Գոհար Մանվելի
Բաժնի վարիչ
պատմական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ
Կարդալ ավելին


Բայբուրդյան Վահան Առաքելի
Առաջատար գիտաշխատող
պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր
Կարդալ ավելին


Կոզմոյան Արմանուշ Կոզմոյի
Առաջատար գիտաշխատող
բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր
Կարդալ ավելին


Իսրայելյան Արմեն Հրաչիկի
Գիտաշխատող
բանասիրական գիտությունների թեկնածու
Կարդալ ավելին


Ամրյան Թերեզա Իշխանի
Գիտաշխատող
պատմական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ
Կարդալ ավելին


Տոնոյան Արտյոմ Արտաշեսի
Գիտաշխատող
բանասիրական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ
Կարդալ ավելին


Գևորգյան Աշխենիկ Սուրենի
Ավագ լաբորանտ
Կարդալ ավելին


Գևորգյան Ռուզաննա Մուշեղի
Ավագ լաբորանտ