ՀՀ ԳԱԱ արևելագիտության ինստիտուտում թեկնածուականները պաշտպանած ատենախոսները

2025 Մար 28, Ուրբ

ՀՀ ԳԱԱ արևելագիտության ինստիտուտում թեկնածուականները պաշտպանած ատենախոսները

2024 Նոյ 05, Երք

Արևելագիտության ինստիտուտում տեղի ունեցավ ասպիրանտների ատեստավորում

Սույն թվականի հոկտեմբերի 7-ին ՀՀ ԳԱԱ արևելագիտության ինստիտուտում տեղի ունեցավ ասպիրանտների և հայցորդների ատեստացիա։

2024 Հոկ 08, Երք

ՀՀ ԳԱԱ ԱՐԵՎԵԼԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏ

“Համաշխարհային պատմություն” մասնագիտության գծով որակավորման քննության

Հ Ա Ր Ց Ա Շ Ա Ր

Հին աշխարհի պատմություն

1. Շումերական քաղաք-պետությունների առաջացումը և զարգացումը
2. Ասորեստանյան նոր տերությունը (մ.թ.ա. VIII-VII դդ.)
3. Նոր բաբելոնյան տերությունը (մ.թ.ա. VII-VI դդ.)
4. Եգիպտական նոր թագավորությունը մ.թ.ա. XIIIդ.: Ռամզես II
5. Խեթական տերությունը մ.թ.ա. XIV-XIII դդ
6. Աքեմենյան տերության կազմավորումը և վերելքը
7. Հույն-պարսկական պատերազմները
8. Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքները և «համաշխարհային» տերության ստեղծումը
9. Սելևկյան տերության կազմավորումը և վերելքը
10. Հնդկաստանը Մաուրյան հարստության շրջանում (մ.թ.ա. IV-II դդ.): Աշոկա արքան
11. Չինաստանը մ.թ.ա. IV - III դդ.: Ցին Շի Հուանդի
12. Պարթևական տերությունը մ.թ.ա. III-մ.թ. III
13. Հռոմեական կայսրությունը մ.թ. I - II դդ.
14. Քրիստոնեական կրոնի առաջացումը և տարածումը
15. Հռոմեական կայսրության մասնատումն ու անկումը մ.թ. IV-Vդդ.

Միջին դարերի պատմություն

16. Սասանյան տերության կազմավորումը և վերելքը մ.թ. III-Vդդ.
17. Բյուզանդական կայսրությունը Հուստինիանոս I-ի օրոք
18. Իսլամի առաջացումը:
19. Արաբական խալիֆայությունը VII-XIII դդ.
20. Կարլոս Մեծի կայսրությունը. Բյուզանդիան Հայկական (Մակեդոնական) հարստության օրոք
21. Սելջուկ-թյուրքերի արշավանքները: Իկոնիայի (Ռումի) սուլթանությունը
22. Վրաց թագավորությունը XI-XIII դարերում և հայ-վրացական փոխհարաբերությունները
23. Խաչակրաց արշավանքները. դրանց նպատակներն ու հետևանքները
24. Մոնղոլ-թաթարական արշավանքները և մոնղոլական տերության ստեղծումը
25. Հարյուրամյա պատերազմը Անգլիայի և Ֆրանսիայի միջև
26. Օսմանյան պետության առաջացումը և նվաճողական քաղաքականությունը XIV - XV դդ.
27. Ռեֆորմացիան: Մարտին Լյութեր
28. Սեֆյան տերությունը: Շահ Աբբաս I
29. XVII դարի անգլիական հեղափոխությունը: Օլիվեր Քրոմվել
30. Պյոտր I-ի բարենորոգումները: Ռուսական կայսրության ստեղծումը

Նոր շրջանի պատմություն

31. ԱՄՆ–ի առաջացումը: Անկախության հռչակագիր
32. 1789 թ. Ֆրանսիական մեծ հեղափոխությունը
33. Նապոլեոն Բոնապարտ: Ֆրանսիական կայսրությունը 1804-1815 թթ.
34. Ռուս-պարսկական պատերազմները (1804 - 1813 թթ., 1826-1828 թթ.): Գյուլիստանի և Թուրքմենչայի պայմանագրերը
35. Քաղաքացիական պատերազմը ԱՄՆ-ում (1861-1865 թթ.): Աբրահամ Լինքոլն
36. Իտալիայի միավորումը (1859 - 1871 թթ.): Ջուզեպպե Գարիբալդի
37. Ֆրանս-պրուսական պատերազմը (1870 - 1871 թթ.): Գերմանական կայսրության ստեղծումը: Օտտո ֆոն Բիսմարկ
38. Ռուս-թուրքական 1877-1878 թթ. պատերազմը: Սան-Ստեֆանոյի պայմանագիրը: Բեռլինի վեհաժողովը
39. Արաբական երկրների ազգային-մշակութային զարթոնքը՝ Նահդա
40. 1905-1911 թթ. սահմանադրական շարժումն Իրանում
41. 1908 թ. երիտթուրքական հեղաշրջումը և Օսմանյան հպատակ ժողովուրդների դիրքորոշումը
42. Առաջին համաշխարհային պատերազմի պատճառները և սկիզբը
43. Օսմանյան կայսրությունը առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին: Հայոց ցեղասպանությունը
44. 1917 թ. Փետրվարյան և Հոկտեմբերյան հեղափոխությունները Ռուսաստանում
45. Առաջին համաշխարհային պատերազմի ավարտը և հետևանքները

Նորագույն պատմություն

46. Քաղաքացիական պատերազմը Ռուսաստանում (1918 - 1922 թթ.): Խորհրդային Միության ստեղծումը
47. Քեմալական շարժումը: Թուրքիայի Հանրապետության հռչակումը (1923 թ.)
48. 1921 թ. ռազմական հեղաշրջումը Իրանում: Ղաջարների հարստության տապալումը և Փահլավի հարստության հաստատումը
49. Ֆաշիստական վարչակարգը Իտալիայում 1922-1939 թթ.: Բենիտո Մուսսոլինի
50. Նացիստական վարչակարգի հաստատումը Գերմանիայում (1933 թ.)
51. ԱՄՆ-ը XX դ. 30-ական թթ.: Նախագահ Ֆ. Ռուզվելտի «Նոր կուրսը»
52. Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի պատճառները և սկիզբը
53. Խորհրդային Միության Հայրենական մեծ պատերազմը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում
54. Հնդկաստանի անկախացումը 1947 թ.: Մահաթմա Գանդի և Ջավահարլալ Ներու
55. Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության ստեղծումը (1949 թ.): Մաո Ցզեդուն
56. 1952 թ. հեղափոխությունը Եգիպտոսում: Գամալ Աբդել Նասեր
57. Արաբա-իսրայելական 1948 և 1967 թթ. պատերազմները: Պաղեստինյան հիմնախնդիրը
58. Ազգային-ազատագրական շարժումներն Արաբական Արևելքում 1940-60-ական թթ.
59. Ռազմական հեղաշրջումները Թուրքիայի Հանրապետությունում
60. 1978-1979 թթ. Իսլամական հեղափոխությունը Իրանում և Իրանի Իսլամական Հանրապետության առաջացումը: Այաթոլլահ Խոմեյնու ներդրումը պետական նոր համակարգի ձևավորման մեջ  

Միջազգային հարաբերություններ

61. Վեստֆալյան համակարգի առաջացումը
62. Վիեննայի վեհաժողովը (1814 - 1815 թթ.) և Սրբազան դաշինքի ստեղծումը
63. Հայկական հարցը որպես Արևելյան հարցի բաղկացուցիչ մաս
64. Անտանտի ռազմաքաղաքական դաշինքի կազմավորումը
65. Փարիզի խաղաղության վեհաժողովը (1919-1920 թթ.): Վերսալ-Վաշինգտոնյան համակարգը
66. Ազգերի լիգայի ստեղծումը և գործունեությունը
67. Սևրի և Լոզանի պայմանագրերը
68. Մանդատային համակարգի ձևավորումը Մերձավոր Արևելքում Առաջին աշխարհամարտից հետո
69. Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտը: Պոտսդամի խորհրդաժողովը
70. Միավորված ազգերի կազմակերպությունը. նպատակները, կառուցվածքը և խնդիրները
71. Սառը պատերազմը: ՆԱՏՕ-ի ռազմա-քաղաքական դաշինքի և Վարշավայի պայմանագրի կազմակերպության ստեղծումը
72. Ինտեգրացիոն գործընթացները Արևմտյան Եվրոպայում: Եվրամիության ստեղծումը
73. Գաղութային համակարգի փլուզումը XX դ. 40-70-ական թթ.
74. Հետխորհրդային նոր աշխարհակարգի ձևավորումը և առանձնահատկությունները
75. Էթնոքաղաքական հակամարտությունները Հարավային Կովկասում 1990-ական թթ․
76. Արցախյան հակամարտության առաջացումը և պատերազմը
77. 2020 թ․ արցախյան պատերազմը և տարածաշրջանի տերությունների քաղաքականությունը (Իրան, Թուրքիա)

Գրականություն

1. Ասիայի և Աֆրիկայի երկրների միջին դարերի պատմություն, Երևան, 1973:
2. Բայբուրդյան Վ., Իրանի պատմություն (հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը), Երևան, 2005:
3. Բայբուրդյան Վ., Օսմանյան կայսրության պատմություն, Երևան, 2011:
4. Բայբուրդյան Վ., Իսլամ, Երևան, 2016:
5. Թուրքիայի Հանրապետության պատմություն (պատ. խմբ. Ռ. Սաֆրաստյան), Երևան, 2014:
6. Ինճիկյան Հ., Օսմանյան կայսրության անկումը, Երևան, 1984:
7. Հայաստանի հարակից երկրների պատմություն: Հատոր I: Հին շրջան: Երևան, 2013:
8. Հայաստանի հարակից երկրների պատմություն: Հատոր II: Միջին դարեր: Երևան, 2016:
9. Հովհաննիսյան Ն., Դիվանագիտություն. ֆունկցիաները. մարմինները. ծառայողները, Երևան, 1997:
10. Հովհաննիսյան Ն., Արաբական երկրների պատմություն, I-IV հատորներ, Երևան, 2003-2007:
11. Սաֆրաստյան Ռ., Օսմանյան կայսրություն. ցեղասպանության ծրագրի ծագումնաբանությունը, Երևան, 2009:
12. Беляев А.Е., Арабы, ислам и Арабский халифат в ранее средневековье, Москва, 1966.
13. Богатуров А., Аверков В., История международных отношений 1945-2008, Москва, 2010.
14. Большаков О., История халифата, т. 1-2, Москва, 1989-1992.
15. Ди Нольфо Э., История международных отношений 1918-1999, Москва, 2003.
16. Еремеев Д.Е., Турция в годы второй мировой и холодной войны, Москва, 2005.
17. История Востока. В шести томах, Москва, 2000.
18. История древнего Рима (под ред. В. Кузищина), Москва, 2000.
19. История древнего Востока. Зарождение древнейших классовых обществ и первые очаги рабовладельческой цивилизации (под ред. И.М. Дьяконова, Г.М. Бонгард-Левина), ч. I - II, Москва, 1983 - 1988.
20. История Китая (под ред. А.В. Меликсетова), Москва, 2002.
21. Кальвокоресси П., Мировая политика после 1945 года, Москва, 2000.
22. Мурадян П., Кавказский культурный мир и Армения, Ереван, 2012.
23. Новая история стран Европы и Америки (под ред. И. Кривогуза), Москва, 2005.
24. Новейшая история стран Европы и Америки. XX век. В 3 ч. (под ред. Родригеса А., Пономарева М.), Москва, 2001-2005.
25. Орлов А., Георгиев В., Георгиева Н., Сивохина Т., История России, Москва, 2006.
26. Саркисян Е., Экспансионистская политика Османской империи в Закавказье накануне и в годы первой мировой войны, Ереван, 1962.
27. Фильштинский И., История арабов и халифата (750-1517), Москва, 2006.
28. Хитти Ф., Краткая история Ближнего Востока, Москва, 2012.
29. A Dictionary of World History, Oxford, 2015.
30. Foltz R., Iran in World History, Oxford, 2015.
31. Hovhannisyan N., The Armenian Genocide. Armenocide - the most genocidal genocide. In ten languages pf the World, Yerevan, 2009.
32. Jilbert M.J., South Asia in World History, Oxford, 2017.
33. Pekkanen S., The Oxford Handbook of the International Relations of Asia, Oxford, 2014.
34. Ropp P., China in World History, Oxford, 2010.
35. Scott H., The Oxford Handbook of Early Modern European History, 1350-1750, 2 vol., Oxford, 2015.
36. The Cambridge Ancient History (I-XIV volumes), Cambridge, 1970-2005.
37. The New Cambridge Medieval History (1-7 volumes), Cambridge, 1995-2005.
38. Zürcher E., Turkey. A Modern History, New York, 2004.

ՀՀ ԳԱԱ ԱՐԵՎԵԼԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏԻ «ԱՂԲՅՈՒՐԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ, ՊԱՏՄԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ» ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԳԾՈՎ «ԱՂԲՅՈՒՐԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ, ՊԱՏՄԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ» ԱՌԱՐԿԱՅԻՑ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ 

ՀԱՐՑԱՇԱՐ

1. Աղբյուրագիտության բովանդակությունը և խնդիրները
2. Սկզբնաղբյուրը որպես պատմական երևույթ և նրա ուսումնասիրման մեթոդները
3. Աղբյուրագիտության և պատմագրության օժանդակ ուղղությունները (վիմագրություն, դրամագիտություն, հերալդիկա և այլն)
4. Առաջավորասիական աղբյուրների ուսումնասիրման խնդիրները և առանձնահատկությունները
5. Հին միջագետքյան սկզբնաղբյուրները
6. Խեթական աղբյուրները և նրանց նշանակությունը
7. Ուրարտական աղբյուրներ
8. Հունահռոմեական աղբյուրները և դրանց կարևորությունը Հայոց պատմության ուսումնասիրության տեսանկյունից
9. Բյուզանդական պատմագրության ժանրերը
10. Խաչակրաց արշավանքների սկզբնաղբյուրները և պատմագրությունը
11. Ասորական միջնադարյան պատմագրության հիմնական հուշարձանները
12. Վրաց միջնադարյան պատմագրությունը
13. Հայ մատենագրությունը V-XI դարերում
14. Հայ մատենագրության հիմնական հուշարձանները XII-XVII դարերում
15. XV-XVIII դարերի թուրքական աղբյուրները
16. Արաբամուսուլմանական պատմագրության քուրդ հեղինակները և նրանց երկերը (Իբն ալ Ֆարիկի, Աբուլ Ֆիդա, Շարաֆ խան Բիդլիսի)
17. Արաբ ճանապարհորդների և աշխարհագրագետների երկերը որպես Մերձավոր Արևելքի և Կովկասի պատմության աղբյուրներ (Իբն Ֆադլան, Իբն Հաուքալ, Յակուտ ալ Համավի, Իբն Բատուտա)
18. Արաբական «Համընդհանուր պատմության» երկերը և նրանց հեղինակները (աթ Թաբարի, Իբն ալ Ասիր և այլն)
19. Մոնղոլական և հետմոնղոլական շրջանի արաբապարսկական աղբյուրները (Ջուվեյնի, Ռաշիդ ադ դին, ալ-Ահրի, իբն ալ Արաբշահ, Միրխոնդ)
20. Եվրոպական ճանապարհորդների երկերը որպես Հայաստանի և հարակից շրջանների աղբյուրներ (Մարկո Պոլո, Ռուի Գոնսալես Կլավիխո, Կատերինո Զենո, Ժան Շարդեն, և այլն)
21. Ռուսական աղբյուրները Հայաստանի և հարակից երկրների մասին:
22. Միջնադարյան վարքագրության հետազոտման դպրոցները
23. Միջնադարյան վավերագիտության հետազոտման դպրոցներն ու մեթոդները
24. Մերձավոր Արևելքի և Հայաստանի Աշխարհագրության հետազոտման սկզբնաղբյուրները
25. Հայոց իրավունքի հուշարձանները և նրանց կապը հարևան երկրների նմանատիպ երկերի հետ 

Գրականություն

1. Օտար աղբյուրները Հայաստանի և հայերի մասին,հտ․ 1, 2, 4, 7։ Թուրքական աղբյուրները Հայաստանի, հայերի և Անդրկովկասի մյուս ժողովուրդների մասին, Հ. Ա, Բ, Գ, Դ;
2. Օտար աղբյուրները Հայաստանի և հայերի մասին, Հ. 3, 11, 16, 20: Արաբական աղբյուրները Հայաստանի, հայերի և Անդրկովկասի մյուս ժողովուրդների մասին, Հ. Ա,Բ, Գ, Դ
3. Օտար աղբյուրները Հայաստանի և հայերի մասին, Հ. 5, 6, 10, 13,15, 17: Բյուզանդական աղբյուրները Հայաստանի, հայերի և Անդրկովկասի մյուս ժողովուրդների մասին, Հ. Ա, Բ, Գ, Դ, Ե, Զ
4. Օտար աղբյուրները Հայաստանի և հայերի մասին, Հ. 8, 12: Ասորական աղբյուրները Հայաստանի, հայերի և Անդրկովկասի մյուս ժողովուրդների մասին, Հ. Ա, Բ;
5. Մերձավոր և Միջին Արևելքի երկրներ և ժողովուրդներ, հ. 1 &;
6. Ա․Բոզոյան, Գ․Դանիելյան, Մ․-Ա․Շեվալիե, Կիլիկյան Հայաստանը Մերձավոր Արևելքի եկեղեցաքաղաքական փոխհարաբերությունների վավերագրերում, Երևան 2024,
7. Արևելյան աղբյուրագիտություն, հ․1 &;
8. Մայր Ցուցակ Մաշտոցի անվամ Մատենադարանի հայերեն ձեռագրաց,
9. Ա․Աբրահամյան, Հայոց գիր և գրչություն, Երևան 1973;
10. Հ․Անասյան, Հայկական մատենագիտություն, հտ․ 1-3, Երևան;
11. Լ․Մելիքսեթ-Բեկ, Վրացական աղբյուրները հայերի և հայաստանի մասին, հտ․1-3;
12. Ա․Բոզոյան, Գ․Դանիելյան, Մ-Ա․Շեվալիե, Կիլիկյան Հայաստանը Մերձավոր Արևելքի եկեղեցաքաղաքական փաստաթղթերում (վավերագիտական հետազոտություն), Երևան 2023;
13. Բանբեր Մատենադարանի, հտ․ 1-&;
14. ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ XIII-XVIII ԴԱՐԵՐԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐՑԵՐԸ ԸՍՏ ԵՎՐՈՊԱՑԻ ՀԵՂԻՆԱԿՆԵՐԻ
15. Европейские путешественники XIII-XVIII вв. по Кавказу
16. СРЕДНЕВЕКОВЫЕ ИСТОРИЧЕСКИЕ ИСТОЧНИКИ
17. ВОСТОКА И ЗАПАДА, КАВКАЗ
18. Источниковедение истории Древнего Востока
19. Кавказ и Византия, т. 1-&;
20. Древный Восток, т․1-&;
21. Guyotjeanin, J.Pycke, B.-M. Tock, Diplomatique médievale, Purnhout: Brepolis, 1993;