ՀՀ ԳԱԱ ԱՐԵՎԵԼԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏ
INSTITUTE OF ORIENTAL STUDIES OF NAS RA
Ստեփանյան Հասմիկ Ավետիս
| Պաշտոն | Առաջատար գիտաշխատող |
| Գիտական աստիճան | պատմական գիտությունների դոկտոր |
Կրթություն
| բարձրագույն |
Հետազոտությունների ոլորտները
| Արևելագիտություն, հայագիտություն, հայատառ թուրքերեն գրականություն, մատենագիտություն |
Մասնագիտական գործունեություն
| Արևելագիտության ինստիտուտի գիտաշխատող |
Պարգևատրումներ, մրցանակներ, դրամաշնորհներ
| Արժանացել է 2011թ. ՀՀ Նախագահի մրցանակին և ԳՐԱՆ ՊՐԻ (2013թ. Մինսկ-Մոսկվա, Գրքի միջազգային ցուցահանդեսում. |
Գիտաժողովների մասնակցություն
| 1978-83թթ. | զեկուցումներով մասնակցել է Երիտասարդ արևելագետների միութենական կոնֆերանսներին Մոսկվայի Արևելագիտության ինստիտուտում։ Թեզեր։ |
| 1984 | Հայատառ թուրքերեն գրականության դերը օսմանյան կայսրության հասարակական լուսավորական կյանքում։ Թուրքագիտական կոնֆերանս. Մոսկվա. |
| 24.09.2004թ. | Համառոտ ակնարկ հայատառ թուրքերեն մեկնողական գրականության. Ս.Էջմիածին, Հայ մեկնողական գրականության դպրոցները. Միջազգային գիտաժողով |
| September 10-15. 2007 | Turkish Literature in Armenian Letters and Armenian-Turkish Literary Relations in the Ottoman Empire in the XIX Century. ICANAS-38. Ankara.Turkey. |
| 13-16.10.2009 | Պոլսահայ կինը Օսմանյան կայսրության մեջ. Կանանց միջազգային կոնգրես. Իզմիր. |
| Հոկտեմբեր.2010 | Սելջուկյան շրջանի սրբավայրերի հայ շինարար-ճարտարապետները ըստ օտար աղբյուրների։ Կայսերի, Էրջիյաս համալսարան, Սելջուկագիտական 1-ին միջազգային գիտաժողով. |
| սեպտ. 2013թ. | Հ.Ճոլոլյան Սիրունի, Պոլիս և նրա դերը , Ռումեն-հայ ընդհանուր ժառանգություն միջազգային կոնֆերանս, Բուխարեստ. |
| 2019 | Մանուկ բեյ Միրզայան. Հարավ-արևելյան եվրոպական միջազգային ուսումնասիրությունների 12-րդ կոնֆերանս. Սեպտ.Բուխարեստ. |
| 29-30 հունիս 2022 թ. | Հայատառ թուրքերեն գրականության ազգապահպան-մշակութաբանական արժևորումը. Միջազգային գիտաժողով՝ «Հայության տեղաշարժերը և հասարակական -քաղաքական փոխակերպումները 20-րդ դարում և 21-րդ դարի սկզբին։ Խ․ Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան (Հայաստան) և Հայկազյան համալսարան (Լիբանան) Երևան. |
| սեպտեմբեր 2, 2022 | «Հայատառ թուրքերեն թարգմանական գրականությունը և Պոլսի կանայք (19-րդ դ.)»։ «Կանայք Արևելքում» կոնֆերանս, Երևան, Արևելագիտության ինստիտուտ. |
| 2005 | Մասնակցություն Միչիգանի համալսարանի Ան Էրբոր (ԱՄՆ) հայագիտական միջազգային գիտաժողովին և Տաշքենդում, Թուրքմենիայում միջազգային գիտաժողովների։ |
Հրատարակված հոդվածների ցանկ
| 1.Հայատառ թուրքերեն գրքերի մատենագիտություն (1727-1968թթ.), Եր.,1985, 276 էջ։ |
| 2.Հայատառ թուրքերեն պարբերական մամուլի մատենագիտություն, Եր.,1987, 104 էջ։ |
| 3.Հայատառ թուրքերեն գրականությունը, (մենագրություն), Եր.,2001, 270 էջ։ |
| 4.Հայատառ թուրքերեն գրքերի և պարբերական մամուլի մատենագիտություն. քառալեզու. Ստամբուլ, Թուրքուազ, 2005, 652 էջ։ |
| 5.Ցուցակ հայերէն ձեռագրերի հայատառ թուրքերէն նիւթերի եւ հայատառ թուրքերէն ձեռագրերի. Երևանի Մատենադարանի և Մայր Աթոռ Ս.Էջմիածնի ձեռագրեր։ Ա մաս. Եր., 2008, 300էջ։ |
| 6.Հայերի ներդրումն Օսմանյան կայսրությունում. (մենագրություն), Ա տպ. Եր., 2011, 743 էջ։ (Գիրքը բացի Երևանից, 2 շնորհանդեսներ է ունեցել Ստամբուլում, ‚Ֆաթիհե համալսարանում, ‚Անադոլի Քյուլթուրե մշակութային կազմակերպության կողմից, նաև՝ Փարիզում, Գրքի միջազգային ցուցահանդեսի շրջանակում)։ |
| 7.Հայերի ներդրումն Օսմանյան կայսրությունում։ Բ տպ. Եր., 2012, (744էջ) |
| 8.Հայերի ներդրումն Օսմանյան կայսրությունում (ռուսերեն)։ Եր., 2012 665էջ |
| 9.Հայատառ թուրքերեն գրականությունը Եր., 2012, (ֆրանսերեն, մենագրություն) 200 էջ։ |
| 10.Հայերի ներդրումն Օսմանյան կայսրությունում (թուրքերեն)։ Եր., 2014 664էջ |
| 11.Լուզինյան թագավորական տան հայ ժառանգները. Հոդվածների ժողովածու, Եր., 2016 216էջ |
| 12.Գևորգ Բամպուքճյան, Եր., 2018, 167էջ. |
| 13.Բարս Թուղլաճի. Կյանքի էջեր. Եր., 2022, 132 էջ |
| 14 .Հրաչյա Աճառյան, Պոլսահայ անգիր բանահյուսություն. Եր. 2009թ.268 էջ։ Առաջաբանի հեղինակ։ |
| 15.Հակոբ Սիրունի, Էջեր Մանուկ Բեյի կյանքեն.Եր. 2018,179 էջ։ Առաջաբանի հեղինակ |
| 16.Հայատառ թուրքերեն թարգմանական գրականությունը Թանզիմաթի շրջանում |
| 17.Նմուշներ հայատառ թուրքերեն չափածո գրականությունից: |
| 18.Ակնարկ հայատառ թուրքերեն մեկնողական գրականության։ |
| 19.Հայատառ թուրքերեն ձեռագիր բառարաններ։ Եր., Պատմա-բանասիրական հանդես, 2005, հ.2, էջ 250-254. |
| 20. Հայատառ թուրքերեն տպագիր բառարանները։ Եր., Արևելագիտական ժողովածու, 2005, XXIV, էջ 513-520. |
| 21.Հայերը Թուրքիայում և հայ-թուրքական մշակութային վերաբերումներ. Եր., Պատմա-բանասիրական հանդես, 2005, հ.2, էջ 316-321. |
| 22.Արսեն Յարմանի նոր հրատարակությունը։ Հայերն Օսմանյան կայսրության առողջապահության պատմության մեջ և ‚Սուրբ Փրկիչե հայկական հիվանդանոցի պատմությունը. Եր., ‚Առողջապահության լրատուե, 2006, էջ 6։ |
| 23.Հովհաննես Կոլոտ Բաղիշեցի (1678-1741) Պատրիարքը և հայատառ թուրքերեն գրականությունը։ Էջմիածին, Պաշտօնական ամսագիր Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսութեան Մայր Աթոռոյ Սրբոյ Էջմիածնի. 2006, ԿԲ, հ.2, էջ 138-143. և Բուխարեստ, ‚Նոր կյանքե, 3-4, 2007, էջ 4. |
| 24.Գևորգ Բամպուքճյան, ‚Հայ աղբյուրների ներդրումը պատմության մեջե։ |
| 25.Կ.Պոլսի մաքսատան հայատառ թուրքերեն երկու սակացույցները (ՄՄ, Ձեռ. 8015 և 8016). |
| 26.Հազվագյուտ ու բացառիկ գիրք հայ նկարիւչների մասին. Կարօ Քյուրքման, Հայ նկարիչները Օսմանյան կայսրությունում 1600-1923թթ.։ Թուրքագիտական և օսմանագիտական հետազոտություններ. Երևան, 2006, հ.4, էջ 278-282։ |
| 27.Արաբերենի հետ առնչություն ունեցող հայատառ թուրքերեն ձեռագրեր և Եգիպտոսում (Կահիրեյում և Ալեքսանդրիայում) հրատարակված հայատառ թուրքերեն գրքեր, պարբերականներ։ |
| 28.Հայատառ թուրքերեն, հայատառ թաթարերեն, հայատառ ղփչաղերեն, հայատառ քրդերեն և հայատառ հունարեն գրականությունների մասին։ |
| 29.Հայատառ թուրքերեն գրականությունը և հայ-թուրքական գրական կապերն Օսմանյան կայսրությունում 19-րդ դարում։ Եր., Թուրքագիտական և օսմանագիտական հետազոտություններ, 2008, V, էջ 232-242. |
| 30.Ֆրանսիական գրականության թարգմանություններն արևմտահայ իրականությունում 19-րդ դարում։ |
| 31.Հայ թատրոնն Օսմանյան կայսրությունում։ |
| 32.Հայ արդյունաբերողները, վաճառականներըն ու գործարարները Օսմանյան կայսրությունում բուրժուական հարաբերությունների առաջամարտիկներ։ |
| 33. Հայկական հախճապակու պատմությունից։ |
| 34. Հայկական հրատարակչական տները և հայատառ թուրքերեն, պագրությունը Բուլղարիայում 19-րդ դարում։ Եր., Մերձավոր և Միջին Արևելքի երկրներ և ժողովուրդներ, 2009, XXVII, էջ 254-259. |
| 35.Հայկական ջարդերի արտացոլումը հայատառ թուրքերեն գրականության մեջ։ Եր., Ցեղասպանագիտական հանդես, 2013, հ.1, էջ 138-141. |
| 36.Հայատառ թուրքերեն թարգմանական գրականությունը և հայկական թատերախմբերի հայերեն և թուրքերեն լեզվով ներկայացումների դերը 18-19-րդ Օսմանյան կայսրության կանանց կյանքում։ |
| 37.Ցեղասպանությունը և Օսմանյան նախարարական ու դիվանագիտական հայ անձնակազմը |
| 38.Հայկական աղբյուրները սելջուկների Հայաստանյան արշավանքների մասին և 11-12դդ. հայերի կողմից կառուցված սելջուկյան հուշարձաններ։ |
| 39.Հայագիտական թեմաների արծարծումը թուրքական հանրագիտարանային գրականության մեջ (Tarih ve Toplum ամսագրում) |
| 40.Հայերի նպաստն Օսմանյան կայսրության մշակույթի մի քանի ճյուղերում։ |
| 41.Ձեռագիր մի բժշկարան ևս. |
| 42.Հակոբ Սիրունին և նրա ‚Պոլիս և իր դերըե. |
| 43.Հայերն Օսմանյան կայսրության դիվանագիտական և վարչական ասպարեզում (19դ.) |
| 44.Լուզինյան թագավորական տան հայ ժառանգները. |
| 45.Մի հավատուրացության պատմություն |
| 46.1829թ. “Սև հինգանոցներիե գործը և Մահմուդ Բ-ի անձնական սեղանավոր ու տարիների հավատարիմ, իմաստուն խորհրդական Հարություն Պեզճյան Ամիրան. Եր., ‚Անկախե, 6-13.11.2014, հ.40, էջ5. |
| 47.Մանուկ բեյ Միրզայան (1769-1817) |
| 48.Ակնարկ հայատառ թրքերէն գրականութեան, Ստամբուլ, ‚Մարմարաե, 24.09.2003, էջ 3. |
| 49.Հայերն Օսմանյան կայսրությունում։ Եր., ‚Երևան 7 օրե, 15-17 փետրվար, 2004թ. |
| 50.Հայատառ թուրքերենի դերը Օսմանյան կայսրության ժողովուրդների առաջընթացի մեջ։ Եր., Հայոց ցեղասպանության պատմության և պատմագրության հարցեր, 2006, հ. 13, էջ 76-83։ |
| 51.Книга на турецком шокировавшая ученых всего мира. Армяне в османском здравоохранении и армянской больницы СУРБ ПРКИЧ. (на турецком). Медиа Inform. Ереван 2006. N3. |
| 52. Ստամբուլի ‚ԱՐԱՍե (ARAS YAYINCILIK) երկլեզվյա հրատարակչությունը և նրա 2000-2006թթ. հրատարակությունները (գրացուցակի փոխարեն)։ Եր., Արևելագիտական ժողովածու, 2006, XXV, էջ 330-341. |
| 53.Kevork Pamukciyan. Ermeni Kaynaklarından Tarihe Katkılar. Գէորգ Բամպուքճեան, Հայ Աղբիւրների Ներդրումը Պատմութեան Մէջ։ Ստամբուլ, Արաս Հրատարակչատուն, հտ.1-4. 2002-2003. Նաև՝ Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս, Պէյրութ, 2006, ԻԶ հատոր, էջ 362-367. |
| 54.Տիկին Յասմիկ Ստեփանեանի ուղերձը. ‚Մարմարաե, Ստամբուլ, 17.05.2007. |
| 55. La litteraure turque en lettres armeniennes. L’Armenie une histoire . Des serviteurs fideles.France. Lyon.2010. p. 104-111. |
| 56.Լեռնալիբանանի երկու հայ փոխարքաները (կառավարիչները). |
| a.Կարապետ Արթին փաշա Դավուդյան (Դավուդ փաշա, կաթոլիկ, |
| b.1816-1873) և Հովհաննես փաշա Կույումճյան (1858-1933)։ ‚Անկախե,Եր., 2015, հ.18, մայիսի 14-21. |
| 57.Մանուկ Բեյ Միրզայան (1769-1817), ‚Անկախե,Եր., 25.6. 2015, հ.24. |
| 58.Թուրքիայում նշում են Տիգրան Չուխաջյանի ‚Լեբլեբիջի Հոր Հոր աղաե կոմիկական օպերայի 140 ամյակը։ https։//ankakh.com/hy/article/76251 ‚Անկախե,Եր., 2017, հոկտեմբեր12-19, հ.38 |
| 59.Հայերի դերը Օսմանյան կայսրության մշակութային կյանքում (19դ.), Եր., Թուրքագիտական և օսմանագիտական հետազոտություններ, 2008, VI, էջ 229-250. |
| 60.Կ.Պոլսի ‚Մարմարաե օրաթերթի հիմնադրման 70 ամյակը. Մաքրուհին. Երևան, ‚Գրական թերթե, 26.3.2010թ.էջ 4 |
| 61.Արսեն արք. Բերբերյան, Հայ-անգլիկան միավորված եկեղեցին 1841-1905թթ.։ Երևան, ‚Անկախե, 2010. 18-25.11. հ.38, էջ 18. |
| 62.Արսեն Յարմանի նոր հրատարակությունը, Balu-Harput 18784 Sivav 1877. Եր., Անկախե, 2010. հոկտ.24-նոյ.4, հ.35, էջ 4։ |
| 63.Գիրք, որը եկել է լրացնելու հայ ցեղասպանության պատմությունը. |
| a.Մարիցա Մետաքսեան, Մարզուան, Մանկութիւն մը. |
| b.Փարիզ, 2013, 618 էջ, երկլեզու (ֆրանսերեն և հայերեն). |
| c.Maritsa Medaksian. Une enfance Ո Marzevan. Ֆրանսերենի թարգմանիչ և կազմող՝ Հայկ Տեր Հարությունյան. Եր., ‚Անկախե, 2017, հոկտեմբեր19-26, հ.39. |
| 64.Արամ Գյուլյուզ-Թուրքական կինոյի մեծ երախտավորը. |
| a.Bercuhi Berberyan, Aram GՖlyՖz. Ստամբուլ, ‚Փարոսե հրատ., 2017թ.,240էջ. |
| b.Անկախե,Եր., 2017, հ.37, հոկտեմբեր5-12, |
| 65.Հայերը Բիթլիսում և հայատառ քրդերեն ձեռագիր ու տպագիր գրականություն, Եր., Արևելագիտական ժողովածու, 2018, XXXI, էջ 232-238. |
| 66.Միջազգային գիտաժողով նվիրված Մանուկ Բեյ Միրզայանին. |
| 67.Պատմաբանասիրական հանդես, Եր., Համար 2, (2018), էջ 303-306. |
| 68.Պատրիկ Դեվէճեանի յիշատակին. ‚Մարմարաե օրաթերթ, Ստամբուլ, 2020թ. 27 ապրիլ. |
| 69.Մղձավանջային օրերե վեպը ռումիներեն. CARNIG STEPANIAN. ZILE DE COŞMAR. Bucureşti, Ararat, 2020. Trad.Madeleine Karacaşian. |
| a.Անկախե,Եր., 2021, 29 նոյեմբեր. |
| 70.Ռումինիայի գրողների միության հատուկ մրցանակը Մադլեն Գարագաշյանին. Գրական թերթ, Եր.2022թ. |
| ՀՐԱՊԱՐԱԿԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆ |
| 1.Այսօր մենք հոգևորական գործիչների ենք սպասում։ Եր. ‚Ազգե, 1.12.2001, էջ 8. |
| 2.Երբ սպանիչ թույնը տալիս է քո հայրենակիցը, առանց կասկածի ես խմում։ Եր., ‚Վասն Հայությանե, 19.04.2004թ. |
| 3.Արսեն արք.քԲերբերյանի “ՀԱՅ ԱՆԳԼԻԿԱՆ ՄԻԱՎՈՐՎԱԾ ԵԿԵՂԵՑԻՆ 1841-1905թթ.” . |
| 4.Սփյուռքահայ մտավորականության կաղնիներից Ռոբեր Հատտեճյանը 80 տարեկան է։ Եր. ‚Ազգե, 1.12.2001, և ‚Զարթօնքե, 28.1.2006 էջ 8. |
| 5.Յովհաննէս Կոլոտ Բաղիշեցի (1678-1741) պատրիարքը և հայատառ թուրքերեն գրականությունը, |
| 6.ՄԱՆՈՒԿ ԲԵՅ ՄԻՐԶԱՅԱՆ (1769-1817) |
