ՀՀ ԳԱԱ ԱՐԵՎԵԼԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏ
INSTITUTE OF ORIENTAL STUDIES OF NAS RA
Մխիթարյան Գոհար Ժորայի
| Պաշտոն | Ավագ գիտաշխատող |
| Գիտական աստիճան | պատմական գիտությունների թեկնածու |
Կրթություն
| 2010-2015 թթ. ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի ասպիտանտուրա | |
| 1996-2003 թթ. սովորել եմ Խ. Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի Պատմաաշխարհագրական ֆակուլտետի պատմության բաժնում | |
| 1986-1996 թթ. սովորել եմ Երևանի թիվ 187 միջնակարգ դպրոցի ռուսական բաժնում | |
Հետազոտությունների ոլորտները
| Արևելյան Այսրկովկասի էթնո-քաղաքական պատմություն, աղբյուրագիտություն, կովկասագիտություն, Հայոց պատմություն, Վրաստանի պատմություն, Ռուսաստանի պատմություն, Իրանի պատմություն |
Մասնագիտական գործունեություն
| 2023 թվականից դասավանդում եմ Հայ-Ռուսական (սլավոնական) համալսարանում (ռուսական բաժնում) |
| 2024 թվականից դասավանդում եմ Մ. Լոմոնոսովի անվան Մոսկվայի պետական համալսարանի Երևանի մասնաճյուղում |
| 2017 թվականից դասավանդում եմ ԵՊՀ Պատմության ֆակուլտետի Հայաստանի հարակից երկրների պատմության ամբիոնում։ |
| 2017-2024 թթ. դասավանդել եմ ԳԱԱ Գիտակրթական Միջազգային Կենտրոնի Արևելագիտության ամբիոնում։ |
| 2016 թվականից՝ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի Քրիստոնյա Արևելքի բաժին, ավագ գիտաշխատող |
| 2014-2016 թթ. աշխատել եմ Ա. Չեխովի անվան թիվ 55 հիմնական դպրոցում որպես պատմության ուսուցիչ |
| 2004-2012 թթ. աշխատել եմ Խ. Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանում (վարչական աշխատանք), համատեղության կարգով դասավանդել եմ Պատմության և իրավագիտության ֆակուլտետի Համաշխարհային պատմության և նրա դասավանդման մեթոդիկայի ամբիոնում։ |
| 2003-2004 թթ. աշխատել եմ Երևանի Ն. Զարյանի անվան թիվ 130 միջնակարգ դպրոցում որպես պատմության ուսուցիչ։ |
| Բուհերում կարդացվող դասընթացներ |
| Հայ-ռուսական (սլավոնական) համալսարան |
| Ռուսաստանի պատմություն (ռուս. լեզվով) |
| Ռուսական պետականության հիմունքներ (ռուս. լեզվով) |
| Մ. Լոմոնոսովի անվան Մոսկվայի պետական համալսարան |
| Ռուսաստանի պատմւոթյուն (ռուս. լեզվով) |
| Համաշխարային պատմություն (ռուս. լեզվով) |
| Երևանի պետական համալսարան |
| Աղվանքի և Շիրվանի պատմություն |
| Ռուսաստանի պատմություն (ռուս. լեզվով) |
| Հատուկ կուրս մագիստրատուրայում |
Գիտաժողովների մասնակցություն
| Международная конференция по арменоведению «Мирумяновские чтения». РАУ. 10 октября 2024 г. Ереван. Тема доклада: Историческая память и проблемы идентичности тюркоязычного населения Восточного Закавказья по источникам XVIII в. |
| Международная восемнадцатая годичная научная конференция РАУ. 2–6 декабря 2024 г. Ереван. Тема доклада: Социально-правовое состояние карабахских меликов в XVIII – начале XIX веков |
| Международная научная конференция «Современное историческое и филологическое кавказоведение: состояние, проблемы, перспективы», посвященной 100-летию Институтов ИАЭ и ЯЛИ ДФИЦ РАН, 17-19 октября 2024 г. |
| Тема доклада: Русско-иранская торговля – геоэкономическая модель регионального фронтира в XVIII в. |
| Международная научная конференция «Архивное востоковедение», Институт Востоковедения РАН. Москва 20–22 ноября 2024 г. Тема доклада: Следственное дело Мелик-Шахназаровых Карабахской провинции как источник по истории Восточного Закавказья XVIII – начала XIX в. |
| Международная научная конференция «Бартольдовские чтения». Институт Востоковедения. Москва 24–26 апреля 2024 г. Тема доклада: Эволюция титула мелика в Восточном Закавказье в XVIII – начале XIX в. |
| Problems of the History of the Caucasus, Dedicated to the 75th Anniversary of Prof. Pavel Chobanyan (1948–2017) – «Joseph de la Porte's «The World Traveler, or Knowledge of the Old and New World» as a source on the History of the Caucasus and Iran in the 18th Century, Yerevan, 15–16 March, 2023. |
| Международный конференция «Россия и Грузия: 240 лет Георгиевскому трактату». Доклад: «Складывание кавказского фронтира Российской империи в Восточном Закавказье во второй половине XVIII в.» – Ставрополь, РФ, Северо-Кавказский федеральный университет (СКФУ), 15–18 июня, 2023 г. |
| K. Kostikyan, G. Mkhitaryan, Saint Grigol Peradze International Conference Georgia and Christian Civilization III. The Christian East and the Caucasus, – The Case of Melik-Shahnazaryans of Varanda as source of history of Eastern Transcaucasia at the beginning of 19th century, Georgia, 12–14, 09, 2023 |
| Конференция «Присоединение Алании-Осетии к России». К 250-летию вхождения Осетии в состав России. Доклад: «Историография наименования тюркоязычного населения Восточного Закавказья по трудам исследователей XVIII в.» - Владикавказ 27–28 октября 2023 г. |
| «Персидский поход Петра Великого и его итоги. Взгляд через три столетия»։ Զեկուցման թեմա՝ «Персидский поход Петра I и идея возрождения армянской государственности» //21-22 սեպտեմբերի 2022, Մախաչկալա (ՌԴ), Институт Истории, археологии и этнографии ДФИЦ РАН |
| K. Kostikyan, G. Mkhitaryan Islamization of Christians in Eastern Caucasus in 17th–19th Centuries // International Congress of Caucasian Studies, Tbilisi 3–5 October, 2022 |
| «Мусульманская эпиграфика и книжная культура России»։ Զեկուցման թեմա՝ «Кавказоведческие исследования Я.Д. Лазарева по архивным материалам Республики Армения» //17-19 հոկտեմբերի 2022, Մախաչկալա (ՌԴ), Институт Истории, археологии и этнографии ДФИЦ РАН |
| «Кавказ и Ближний Восток: вопросы истории и источниковедения»։ Զեկուցման թեմա՝ «Некоторые аспекты дипломатического соперничества России, Ирана и Турции в Восточном Закавказье в 1750–1770-х гг.» //24 նոյեմբերի 2022, Մախաչկալա (ՌԴ), Դաղստանի պետական համալսարան |
| XVIII դարի ռուսական աղբյուրները որպես Արեւելյան Այսրկովկասի հայության պատմության սկզբնաղբյուր // «Օտար աղբյուրները հայկական գաղթավայրերի մասին» միջազգային գիտաժողով, 2021թ. նոյեմբերի 2։ |
| Արևելյան Այսրկովկասը և Իրանը ըստ Ս. Գմելինի ուղեգրության, - Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարան, պրոֆ. Հակոբ Փափազյանի 100-ամյակին նվիրված հայագիտական – արևելագիտական միջազգային գիտաժողով՝ Կովկասը և Մերձավոր Արևելքը Միջին դարերում. պատմություն, բանասիրություն, աղբյուրագիտություն, մշակույթ, քաղաքական և տնտեսական հարաբերություններ, Եր., 2021թ. հուլիսի 1-3։ |
| V международный конгресс кавказоведов, – Грузия в культурно-цивилизационном контексте Кавказа, (История, современность и перспективы), Тбилиси 4-6. ХI. 2019, // Институт кавказоведения факультета гуманитарных наук ТГУ им. И. Джавахишвили, Институт языкознания им. Арнольда Чикобава. Тема доклада: «Картина Грузии или описание политического Картлии и Кахетии» как источник истории Закавказья». |
| «Բազմավեպ» հանդեսի 175-ամյակին նվիրված» հայագիտական գիտաժողով (ՀՀ Սփյուռքի նախարարություն, ՀՀ ԳԱԱ և Վիեննայի Մխիթարյանների միաբանություն), 19-20 հոկտեմբերի 2018 թ.։ Գրավոր զեկույց՝ «Ստ. Բուռնաշևի «Նկարագրություն Պարսկաստանում Ադրեբիջանական նահանգների և նրանց քաղաքական կարգավիճակի» աշխատությունը՝ Ղարաբաղի խանության պատմության սկզբնաղբյուր»: |
| 2018 թ. հունիսի 28-30 Մ. Մաշտոցի անվան ձեռանգրերի գիտահետազոտական ինստիտուտի կազմակերպած Լ. Խաչիկյանի ծննդյան 100-ամյակին նվիրված հայագիտական միջազգային գիտաժողով. զեկ. թեմա՝ «Այսրկովկասի հայերը XVIII դարի ռուսական աղբյուրներում»: |
| «Ս. Բարխուդարյանի ծննդյան 120-ամյակին նվիրված» գիտաժողով (ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ), հունիսի 2018 թ.։ Գրավոր զեկույց՝ «Հայերը գերմանացի ճանապարհորդ Սամուիլ Գմելինի Ուղեգրությունում»։ |
| First International Conference «Historical and cultural relations between Iran and the Caucasus» Russian-Armenia University (Yerevan, Armenia) University of Guilan (Rasht, Iran) 26-27 May, 2018։ Զեկուցման թեմա՝ «Прикаспийские районы Кавказа и Иран в описаниях академической экпедиции XVIII века». |
| 2017 թ. հոկտեմբերի 17-21, Վրաստանի Հանրապետություն, Թբիլիս, Վրաստանի գիտությունների ակադեմիայի և Ի. Ջավախիշվիլու անվան պետական համալսարանի «Պատմություն և պատմագրություն» խորագրով միջազգային գիտաժողով (Զեկուցում)։ |
| 2016 թ. ապրիլին 29-30-ին մասնակցել եմ «Գարդմանի եւ Շիրվանի հայության պատմա-մշակութային ավանդները (պատմություն եւ արդիականություն)» գիտաժողովին։ Ներկայացրել եմ «Հայության սոցիալ-իրավական դրությունը Շիրվանում 18-րդ դարի երկրորդ կեսին» խորագրով գեկուցումը (Գարդմանի և Շիրվանի հայության պատմա- մշակութային ավանդները (պատմություն եւ արդիականություն)։ |
| 2016 թ. հունիսի 13-19 մասնակցել եմ ՌԴ մայրաքաղաք Մոսկվայում անցկացվող Երիտասարդ քաղաքագետների 8-րդ միջազգային դպրոցի աշխատանքներին։ Հանդես եմ եկել «Ռուսական պետության դերը Կովկասի էթնոկառուցվածքի պահպանման գործում» վերնագրով զեկուցումը։ |
| 2016 թ. սեպտեմբերի 14-16 մասնակցել եմ Մոսկվայի Մ. Լոմոնոսովի անվան համալսարանում «Հայկական սփյուռքը և հայ-ռուսական հարաբերությունները. պատմություն և արդիականություն» խորագրով միջազգային գիտաժողովին։ Ներկայացրել եմ «Ռուսական կայսրության այսրկովկասյան քաղաքականությունն ու հայկական և աղվանական պետությունների ստեղծման գաղափարը 18-րդ դարի երկրորդ կեսին» զեկուցումը։ |
Հրատարակած գրքերի ցանկ
| • | Օտար աղբյուրները Հայաստանի և հարակից երկրների մասին, հ. 19։ Ռուսական աղբյուրներ, պր. Ա։ Ստեպան Բուռնաշև։ Նկարագրություն Պարսկաստանում ադրեբիժանական նահանգների և նրանց քաղաքական կարգավիճակի /թարգմանությունը բնա¬գրից, ներածությունը և ծանոթագրությունները՝ Գ. Ժ. Մխիթարյանի, Երևան, «Գիտություն» հրատ., 2020։ |
| • | Արևելյան Այսրկովկասի վարչաքաղաքական կազմավորումները ԺԸ դարի երկրորդ կեսին, Երևան, «Գիտություն», 2018։ |
| • | Շիրվանի պատմություն (IX-XIX դդ.) Բակալավրիատի դասընթացի ծրագիր, «Մեկնարկ» Երևան, 2019։ |
| • | История России, программа для учащихся бакалавриата ЕГУ. Ереван: «Мекнарк», 2022. 34 с. ISBN 978-9939-893-99-0 |
Հրատարակված հոդվածների ցանկ
| • | (2024) Кавказоведческие исследования Я.նД. Лазарева по архивным материалам Республики Армения // История, археология и этнография Кавказа. 2024. Т. 20. No 1. С. 57–65. (Scopus) |
| • | Сведения о Кавказе в сочинении «Краткое изображение лежащих между Черным и Каспийским морями земель и народов» / Արևելյան աղբյուրագիտություն, հ. 4, Երևան, «Գիտություն» հրատարակչություն, 2023, էջ 236-250. |
| • | Персидский поход Петра I и идея возрождения армянской государственности //Персидский поход Петра Великого и его итоги. Взгляд сквозь века. К 300-летию похода. Материалы Всероссийской конференции. Махачкала, 21–22 сентября 2022 г. -Махачкала. Издательский дом «Дагестан», 2023. С. 64–70. |
| • | Армяне в этнопортрете Российской империи по материалам экспедиции Иоганна Готлиба Георги // Caucaso–Capsica. Вып. VII. Ереван. 2022. С. 39–47. |
| • | Некоторые аспекты дипломатического соперничества России, Ирана и Турции в Восточном Закавказье в 1750–1770-х гг. //Сборник материалов I международной научной конференции «Кавказ и Ближний Восток: вопросы истории и источниковедения», посвященной памяти профессора Амри Рзаевича Шихсаидова, (г. Махачкала, 24 ноября 2022 г.). Махачкала, Издательство ДГУ, 2022. С. 23-31. |
| • | Армяне в этноландшафте Восточного Закавказья во второй половине XVIII века // История, археология и этнография Кавказа. Т. 18/1. Махачкала. 2022. С. 26-38. (Scopus) |
| • | Этноконфессиональная картина Астрахани по материалам «физической» экспедиции академии наук 1768–1774 годов // История, археология и этнография Кавказа. Т. 18. № 3. С. 585–604. 10.32653/CH183585-605 |
| • | Վրաստանի քաղաքական իրավիճակի նկարագրությունը Ստ. Բուռնաշեւի պատմագիտական երկում // Արևելյան աղբյուրագիտություն 2022/3. 243-263 էջ. DOI: 10.56549/29537819-2022.3-243 |
| • | Этнополитическая картина Шемахи в XVIII веке: опыт исторической реконструкции // Caucaso–Caspica. Т. 6. Ереван. 2021. С. 57–67. (РИНЦ) |
| • | Վրաստանի քաղաքական դրությունը ըստ ԺԸ դարի ռուսական մի սկզբնաղբյուրների // «Հանդես ամսօրեայ», 1-12, 2021, Երևան-Վիեննա, էջ 154-179։ |
| • | Хапизов Ш.М., Шехмагомедов М.Г., Ибрагим-хаджи из Урады (1701-1770) и его эпоха: очерки истории и жизни. Махачкала, 2021., Рецензия, // История, археология и этнография Кавказа. Т. 17. № 3. 2021. С. 749-757. (Scopus) |
| • | Ղարաբաղի խանութեան պատմութիւնն ըստ Ստ. Բուռնաշեւի «Նկարագրութիւն Պարսկաստանում Ադրբեջանական նահանգների եւ նրանց քաղաքական կարգավիճակի» աշխատութեան // «Բազմավէպ», 2019, N 1-2, 232-244 էջ։ |
| • | Շիրվանի էթնո-քաղաքական պատկերն ըստ Յ. Գերբերի պատմագիտական երկի // Արևելյան աղբյուրագիտություն, հ. II, Երևան, 2020, 364-388: |
| • | Արևելյան Վրաստանի պատմությունն ըստ Ստեպան Բուռնաշևի «Վրաստանի նկարագրությունը կամ Քարթլիի և Կախեթի թագավորության քաղաքական դրության նկարագրություն» աշխատության, // Մերձավոր և Միջին Արևելքի երկրներ և ժողովուրդներ», XXXIII /2/, Երևան, 2020, էջ 117-137: |
| • | Հայերը գերմանացի ճանապարհորդ Սամուիլ Գմելինի ուղեգրությունում, // Սեդրակ Բարխուդարյան–120. Գիտական հոդվածների ժողովածու /խմբագրությամբ` Գ.Գ.Սարգսյանի և Ա.Է.Հարությունյանի.– Եր.: ՀԱԻ հրատ, 2019, 152-158: |
| • | Ս. Գմելինի ճանապարհորդությունն Արեւելյան Այսրկովկաս եւ Իրանի հյուսիսային շրջաններ, // Մերձավոր և Միջին Արևելքի երկրներ և ժողովուրդներ», հտ. XXXI, Երևան, 2018, 76-87: |
| • | Աստրախանի հայկական համայնքը Ս. Գմելինի ուղեգրության մեջ, // Հայագետ-կովկասագետ Պավել Չոբանյանի (1948–2017) ծննդյան 70-ամյակին նվիրված Հանրապետական գիտաժողով (մայիսի 17-18, 2018 թ.), Զեկուցումներ եւ զեկու-ցումների դրույթ¬ներ, Երեւան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատա¬¬րակչություն, 2018, 224-234: |
| • | Այսրկովկասի հայերը ԺԸ դարի ռուսական աղբյուրներում, // Նյութեր ակադեմիկոս Լևոն Խաչիկյանի ծննդյան հարյուրամյակին նվիրված հայագիտական միջազգային գիտաժողովի (28-30 հունիսի 2018 թ․) /Խմբ․ Գ․Տէր Վարդանեան, Եր․Մատենադարան, 2019, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 228-240: |
| • | Идея создания армянского и албанского государств во второй половине 18-ого века // Caucaso-Caspica IV, 2019, с. 63-71 (РИНЦ). |
| • | David Merkviladze, G. Mkhitaryan, S. Burnashev’s compositions as the source of the history of the South Caucasus region // Georgian Source-Studies XIX/XX, Tbilisi, 2017/2018, pp. 151-156. |
| • | Samuel Gmelin’s Itineraries as the Source of the History of the Eastern Transcaucasia, // Georgian Source-Studies XIX/XX, Tbilisi, 2017/2018, pp. 170-173. |
| • | Роль Российского государства в сохранении этнокультуры Кавказа // Евразийская интеграция: человеческое измерение, Сборник материалов круглого стола в рамках Международной школы молодых политологов «Историческая и культурная общность народов стран Содружества Независимых Государств», Москва, 13-18 июня 2016, С. 49-57. |
| • | Հայության սոցիալ-իրավական դրությունը Շիրվանում 18-րդ դարի երկրորդ կեսին // Գարդմանի և Շիրվանի հայության պատմամշակութային ավանդները (պատմություն եւ արդիականություն) Հանրապետական գիտաժողով (Երեւան, 29-30 ապրիլի, 2016), Զեկուցումներ եւ զեկուցումների դրույթներ, Երևան, 2016, 128-135 էջ։ |
| • | Ստ. Բուռնաշեւի «Նկարագրություն Պարսկաստանում Ադրեբիջանական նահանգների...» երկը՝ Այսրկովկասի ԺԸ դարի պատմության աղբյուր // ՀՀ ԳԱԱ Արեւելագիտության ինստիտուտի Քրիստոնյա Արեւելքի բաժնի ստեղծման 40-ամյակին եւ նրա հիմնադիր, պրոֆ. Պարույր Մուրադյանի մահվան 5-րդ տարելիցին նվիրված Միջազգային գիտաժողով (դեկտեմբերի 12-13, 2016 թ.), Զեկուցումներ եւ զեկու¬ցումների դրույթներ, Երևան, 2016, 174-182 էջ։ |
| • | 18-րդ դարի երկրորդ կեսին Հյուսիսարևելյան Այսրկովկասի խանություններում դրամահատության հարցի շուրջ // Մերձավոր և Միջին Արևելքի երկրներ և ժողովուրդների», հտ. XXX, 2016, 170-180 էջ։ |
| • | Թաթերի էթնո-դավանական դիմագծի հարցի շուրջ // «Հայաստանը եւ Քրիստոնյա Կովկասը Հանրապետական գիտաժողով՝ նվիրված Կովկասյան Աղուանքում եւ Վրաստանում քրիստոնեության ընդունման 1700-ամյակին նվիրված» հանրապետական գիտաժողով, Երևան, 15-16 դեկտեմբերի, 2015 թ., Զեկուցումներ եւ զեկուցումների դրույթներ, Երևան, 2015, 153-154 էջ։ |
| • | Հյուսիս-արևելյան Այսրկովկասի հայերի սոցիալական եւ իրավական կարգավիճակը XVIII դարի երկրորդ կեսին, // Հայագիտական ուսումնասիրություններ։ Գիտական հոդվածների պարբերական ժողովածու, 5/2014, Ստեփանակերտ, 2015, 10-25 էջ։ |
| • | Էթնիկ գործընթացները Հյուսիսարևելյան Այսրկովկասում (XVIII դ. երկրորդ կեսի) // Լրաբեր հասարակական գիտություների, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2014, № 3, 75-85 էջ։ |
| • | Հյուսիսարևելյան Այսրկովկասի խանությունները ԺԸ. դ. վերջին տասնամյակում // «Էջմիածին» ամսագիր, 2013, ԿԹ տարի, Հուլիս, 97-106 էջ։ |
| • | Հյուսիսարևելյան Այսրկովկասի կիսանկախ խանությունների կարգավիճակի ձեւավորումը (1750-1770-ական թթ.) // Լրաբեր հասարակական գիտությունների, 2013, No 2, 76-87 էջ։ |
| • | Հյուսիսարևելեան Այսրկովկասը ռուս-իրանական եւ ռուս-թուրքական քաղաքականութեան համատեքստում (ԺԸ. դարի 50-80-ական թթ.) // «Հանդէս ամսօրեայ», Վիեննա- Երեւան, 2013, 445-464 էջ։ |
| • | Северо-Восточное Закавказье в контексте внешней политики России в 70-х гг. XVIII в. // «Caucasica» ежегодник, Общественный институт социальных и политических исследований черноморско-каспийского региона, т. 2, Москва, 2013, С. 119-127. |
| • | Военно-политические интересы Российского государства в кавказском регионе (XIX-начало XXвв.) // Կանթեղ գիտական հոդվածների ժողովածու, 2(43) Եր., 2010, էջ 226-232։ |
| • | Кавказская политика Российского государства в сохранении этностуктуры региона // Լրաբեր հասարակական գիտությունների, N 3, Երևան, 2009, էջ 149-155։ |
| • | Ближневосточная политика России в системе международных отношений 80-х годов XIX века // Տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ և կառավարում, N 2, Երևան, 2007, էջ 100-117։ |
