Փաշայան Արաքս Ասատուրի
Պաշտոն | Բաժնի վարիչ |
Գիտական աստիճան | պատմական գիտությունների թեկնածու |
Կոչում | դոցենտ |
Հետազոտությունների ոլորտները
արաբական Արևելքի երկրների ներքին և արտաքին քաղաքականության հիմնախնդիրներ, իսլամական գործոնը միջազգային հարաբերություններում, Իսլամական համագործակցություն կազմակերպություն, արաբական երկրների հայ համայնքներ, կրոնական խնդիրներն Ադրբեջանում |
Վերապատրաստումներ
1996-1997 թթ. Օտարերկրացիների համար արաբերեն լեզվի ուսուցման կենտրոն, Դամասկոս |
2004 թ․ Կահիրեի համալսարանի արաբերեն լեզվի կենտրոնի և Եգիպտոսի արտաքին գործերի նախարարության՝ Զարգացող երկրների տեխնիկական աջակցության եգիպտական հիմնադրամի արաբագիտության վերապատրաստման ծրագիր (Advanced Certificate) |
2007 թ․ գիտահետազոտական ծրագիր Միջին Արևելքի Ֆրանսիական ինստիտուտում (Institut français du Proche-Orient- French Institute of Middle Eastern Studies), Դամասկոս |
2007 թ․ Ռոտերդամի Երազմուսի համալսարան, Փիլիսոփայության ֆակուլտետ, Նիդեռլանդներ |
2010-2011 թթ․ Եվրոպական խորհրդի քաղաքական դասընթացների երևանյան դպրոց (ՔԴԵԴ) |
2011 թ․ Եվրոպայի խորհրդի Ժողովրդավարության ամառային համալսարան, Ստրասբուրգ (Certificate) |
2010 թ․ Կենտրոնական Եվրոպական համալսարան (CEU), Կրոնական ուսումնասիրությունների կենտրոն, Բուդապեշտ (Advanced Certificate in religious studies) |
2011-2014 թթ․ Իսլամ․ Կրոնական և սոցիալական գործառույթներ։ Ունիվերսալիզմ և լոկալիզմ, ԲՀՀ Բարձրագույն կրթության աջակցության ծրագիր, գիտական ղեկավար՝ Միչիգանի համալսարանի պրոֆ․ իսլամագետ Ալեքսանդր Կնիշ |
2015 թ․Կազանի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Իսլամագիտության կենտրոն |
2019 թ․ ապրիլ ''Sapere Aude''. պատասխանատու քաղաքացի, Ստոկհոլմ (Շվեդիա), Տնտեսագիտության Ստոկհոլմի դպրոց |
2019 թ․ հոկտեմբեր-նոյեմբեր, ''Sapere Aude''․ պատասխանատու քաղաքացի, Յուրմալա (Լատվիա), Ռիգայում Տնտեսագիտության Ստոկհոլմի դպրոց |
2019թ․, 2022թ․ Հայկազյան համալսարանի Հայկական սփյուռքի ուսումնասիրությունների կենտրոն, Բեյրութ |
2022 թ․ hունիս, Վերաարժևորելով տարածաշրջանային ուսումնասիրությունները Հայաստանում, Հարավային Կալիֆորնիայի համալսարան, Թագորի կենտրոն |
Զեկուցումներ
«Արաբական իսլամի» ազդեցությունը Ադրբեջանում նոր ինքնությունների ձևավորման հարցում, Իսլամը Հարավային Կավկասում (Վրաստան, Ադրբեջան)․ արդի միտումներ, հնարավոր մարտահրավերներ, աշխատաժողով, Արևելագիտության ինստիտուտ, Երևան, 2021, մարտի 17, (հղում) |
Հայ-արաբական հարաբերությունների հեռանկարը․ կորսված հնարավորություններ ու ձեռքբերումներ, Արևելյան աղբյուրագիտությունը և պատմագրությունը Հայաստանում ԻԱ դարասկզբի Հայաստանում» ՝ միջազգային գիտաժողով նվիրված Արամ Տեր-Ղևոնդյանի 90 ամյակին, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, Մ․Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի ինստիտուտ, Երևան, 2019, հունիսի 20-22, (հղում) |
Հայաստանի արտաքին քաղաքականության արաբական ուղղությունը, |
Հայ-արաբական առնչություններ․ Հայոց ցեղասպանությունից մինչև արդի մարտահրավերներ, միջազգային գիտաժողով, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, ալ-Ահրամ կենտրոն (Կահիրե), Երևան, 2018, ապրիլի 25, (հղում) |
Հայաստանի հնարավորություններն ու մարտահրավերները կերպափոխվող տարածաշրջանում, Հայաստանը և վերափոխվող Մերձավոր Արևելքը, միջազգային գիտաժողով, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, 2019, նոյեմների 18, (հղում) |
Հարկադիր միգրացիան Սիրիայում և դրա հետևանքը հայ համայնքի վրա․ պատմական տրավմայից մինչև հետպատերազմական մարտահրավերներ (2012-2019), Սիրիացի փախստականների ճգնաժամը. տարածաշրջանայինից մինչև գլոբալ մարտահրավերներ, միջազգային գիտաժողով, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, 2019, սեպտեմբերի 3: |
Դամասկոսի մոտեցումները սիրիական ճգնաժամի հաղթահարման հարցում, Կերպափոխվող Մերձավոր Արևելք․ հին խաղացողներ, նոր մարտահրավերներ, միջազգային գիտաժողով, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, 2019 թ․,հոկտեմբերի 25, (հղում) |
Վերափոխվող Մերձավոր Արևելք․ հնարավորություններ ու մարտահրավերներ (հայացք Երևանից)», «Հայաստանը և վերափոխվող Մերձավոր Արևելքը», միջազգային գիտաժողով, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, 2019 թ․ նոյեմբեր 18, (հղում) |
Սիրիական ճգնաժամը և Դեյր Զորի հայկական եկեղեցու դեմ ուղղված ահաբեկչությունը, «Հուշարձանների և մշակութային արժեքների պաշտպանությունը ճգնաժամերի ընթացքում, միջազգային երկրորդ գիտաժողով, Իրաք, 2020: |
Վահաբականությունն Ադրբեջանի Հանրապետությունում, Հայաստանը և արևելաքրիստոնեական քաղաքակրթությունը, Պավել Չոբանյանի ծննդյան 70-ամյակին նվիրված հանրապետական գիտաժողով, 2017, մայիսի 17-18, (հղում) |
Սաուդյան Արաբիան պահպանողականության և արդիականության միջև․ Մուհամմադ բին Սալմանի բարեփոխումները, Երիտասարդ արևելագետների 39 -րդ միջազգային գիտաժողով, 2018, սեպտեմբերի 29-30, Աղվերան, (հղում) |
Սաուդյան Արաբիա-Կատար․ համագործակցությունից մինչև առճակատում, |
Երիտասարդ արևելագետների 38 -րդ միջազգային գիտաժողով, 2017 թ․, հուլիսի 7-8, (հղում) |
Արաբական երկրների հայ համայնքների հիմնախնդիրները Հայկազյան համալսարանի օրակարգում, Լիբանանի, Սիրիայի, Հորդանանի և Իրաքի հայ համայնքների պատմությանը նվիրված Հայկազյան համալսարանի ժողովածուների շնորհանդես, նոյեմբերի 29, 2021, (հղում) |
Ադրբեջանի իսլամական խոսույթը արցախյան պատերազմի համատեքստում, Ազդակի առցանց լսարան, 2021, նոյեմբերի 13, (հղում) |
Ադրբեջանի արտաքին քաղաքականության արաբական իսլամական քաղաքականության կերպափոխումները․ հիմնական միտումները, Կովկասը միջազգային առևտրի և մշակութային փոխառնչությունների խաչմերուկներում, 2022, սեպտեմբերի 5-6: |
Ինքնության կերպափոխումները Ծոցի տարածաշրջանի հայ համայնքներում․ արդի շրջան, Ծոցի արաբական երկրներն ու հայ համայնքները․ արդի միտումներ և հիմնախնդիրներ, 2022, հուլիսի 4: |
Հայկական առանցքային թեմաները Ծոցի լրատվական տիրույթում (2016-2022), Արաբական ծոցի երկիրներու հայերը, Հայկազյան համալսարան, 2022 թ․ դեկտեմբերի 6-7: |
Հարավային Կովկասում Հնդկաստանի արտաքին քաղաքականության հայեցակարգը |
«Հայաստան-Հնդկաստան. հազարամյա հարաբերությունների նոր խթաններ», 2022, նոյեմբեր 1: |
Սիրիա-Ադրբեջան հարաբերությունները կերպափոխվող տարածաշրջանում. աշխարհաքաղաքական դիտանկյուն (2008-2020), Հայաստան-Սիրիա հարաբերություններ. պատմական առնչություններ, արդի զարգացումներ և հեռանկարներ, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, 2022, նոյեմբերի 23։ |
Ադրբեջանի արտաքին քաղաքականության իսլամական գործիքակազմը արցախյան հակամարտության համատեքստում, Պրիմակովյան ընթերցումներ՝ նվիրված Հարավային Կովկասի արդի հիմնախնդիրներին, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, Ե․ Պրիմակովի անվան Համաշխարհային տնտեսության և միջազգային հարաբերությունների ազգային գիտահետազոտական ինստիտուտ, 2022 թ․ նոյեմբերի 1-2։ |
The Syrian War and the Impact of Nationalism among Syrian Armenian Refugees, Nationalism and Voluntary Repatriation of Refugees, 26 th World Congress for Political Science (IPSA), Portugal, 2022, (հղում) |
Տարածաշրջանայի ազդեցությունների ազդեցությունը Հայաստանի վրա․ մարտահրավերներ և հնարավորություններ, Ֆրիդրիխ Էբերտ հիմնադրամի հայաստանյան մասնաճյուղի և ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի համատեղ աշխատաժողովը, 2022, հունիսի 10-12, Ծաղկաձոր /գիտաժողովի հայեցակարգի հեղինակ և համակարգող՝ պ․գ․թ․, դոցենտ Արաքս Փաշայան/։ |
Ուժային հավասարակշռության կերպափոխումները Հարավային Կովկասում և դրա ազդեցությունը Հայաստանի վրա, Ֆրիդրիխ Էբերտ հիմնադրամի հայաստանյան մասնաճյուղի և ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի համատեղ աշխատաժողովը, 2023, մայիսի 26-28, Ծաղկաձոր /գիտաժողովի հայեցակարգի հեղինակ և համակարգող՝ պ․գ․թ․, դոցենտ Արաքս Փաշայան/։ |
Externatl religious Influences in Azerbaijan: Reshaping National Islam, PSIA seminar, American Unversity of Armenia, March 23, 2017, (հղում) |
Մասնագիտական գործունեություն
2021 թ․-ից առ այսօր ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի Միջազգային հարաբերությունների բաժնի վարիչ |
1998-2021 թթ․ ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի արաբական երկրների բաժնի գիտաշխատող, 2015 թ․-ից՝ առաջատար գիտաշխատող |
2007 թ․-ից առ այսօր ԵՊՀ Արևելագիտության ֆակուլտետի արաբագիտության ամբիոնի դոցենտ |
2006-2012 թթ․ «Նորավանք» գիտակրթական հիմնադրամի մերձավորարևելյան և հարավկովկասյան տարածաշրջանի փորձագետ |
2008 թ․-ից առ այսօր ՀՀ ԳԱԱ միազգային գիտակրթական կենտրոնի Արևելագիտության ամբիոնի դոցենտ |
Մասնագիտական միություններ
ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի գիտական խորհրդի անդամ |
Հրատարակած գրքերի ցանկ
1. Իսլամական կոնֆերանս կազմակերպությունը․ նպատակները, գործունեությունը, դիրքորոշումը ղարաբաղյան հակամարտության նկատմամբ, Արևելագիտության ինստիտուտ, Երևան, 2003, Զանգակ-97 հրատարակչություն, 248 էջ։ |
2. Իսլամն Ադրբեջանում․ անցյալը և ներկան, ՀՀ ԳԱԱ ԱԻ, Նորավանք հիմնադրամ, Եր., 2014, 196 էջ: |
3. Սիրիայի հայ համայնքը․ արդի հիմնախնդիրներ, համահեղինակությամբ Լ․ Հարությունյանի, Երևան, 2011, 153 էջ։ |
4. Ծոցի արաբական երկրների հայ համայնքները․ արդի հիմնախնդիրներ, համահեղինակությաբ Լ․ Հարությունյանի, Երևան, 2012, 159 էջ։ |
Հրատարակված հոդվածների ցանկ
1. Քաղաքական իսլամը «Արաբական գարնան» համատեքստում, Ժամանակակից Եվրասիա, 3 /1, Եր., 2014, էջ 29-39։ |
2. Իսլամական գործոնն Ադրբեջան-արաբական երկրներ հարաբերություններում, Ժամանակակից Եվրասիա, 4/2, 2015, էջ 67-76։ |
3. Իրանի կրոնական ազդեցությունը Ադրբեջանում 1991 թ. անկախության ձեռքբերումից հետո, Իրանագիտության արդի հիմնախնդիրներ, Եր., 2015, ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ, էջ 81-91։ |
4. Ադրբեջան-Սաուդյան Արաբիա հարաբերությունները․ միտումներ ու հեռանկարներ, Ժամանակակից Եվասիա, հատոր 5 /1, Երևան, 2016, էջ 44-53: |
5. Կատարական ճգնաժամ, պատճառներն ու հետևանքները, Մերձավոր Արևելք, պատմություն, քաղաքականություն, մշակույթ, հատոր XIII, Երևան, 2018, էջ 188-198: |
6. Saudi Arabia-Qatar. From cooperation to confrontation, Contemporary Eurasia, vol VI (1,2), Yerevan, 2018, pp. 80-90. |
7. Սաուդյան Արաբիան վերափոխման ճանապարհին․ միֆ թե՞ իրականություն (էջ 34-45), Ժամանակակից Եվրասիա, հ. VIII (1), 2019։ |
8. «Ներիսլամական հակասությունները Մերձավոր Արևելքում «արաբական գարնան» համատեքստում (2011-2014 թթ.)», Նիկոլայ Հովհաննիսյանի 85 - ամյակին նվիրված գիտաժողով, 2015 թ. հոկտեմբերի 29, էջ 83-95: |
9. «Թավշա հեղափոխությունը» Հայաստանում, Ալ-Ահրամ կենտրոնի Դեմոկրատիա հանդես, թիվ 71, 2018 (արաբերեն), էջ 63-74: |
10. «Իսլամական աշխարհի աջակցությունը Ադրբեջանին 2020 թ․ արցախյան պատերազմի ընթացքում․ իսլամական համերաշխությունից մինչև ջիհադականություն, «Գիտական Արցախ», հ․ 1 (8), 2021 թ․ (Նազելի Նավասադրյանի հետ համահեղինակությամբ)։ |
11. Իսլամական համագործակցություն կազմակերպության դիրքորոշումը արցախյան հակամարտության հարցում, Մերձավոր Արևելքի երկրներ և ժողովուրդներ, Արևելագիտության հարցեր, XXXIII (2), 2020 թ․, էջ 181-207: |
12. Սուննիականացման հիմնական միտումներն Ադրբեջանում․ կրոնական ինքնության վերափոխումները», Ն․Նավասարդյանի հետ համահեղինակությամբ, Վ․ Բրյուսովի անվան Լեզվահասարակագիտական համալսարանի «Հայկական քաղաքագիտական հանդեսում» 2021 թ․, h. 1(15), էջ 105-132: |
13. Սաուդյան Արաբիան և «արաբական գարունը»․ հեղափոխությունից մինչև հակահեղափոխություն, Մերձավոր և Միջին Արևելքի երկրներ և ժողովուրդներ, հ․XXXXIII, պրակ 1, Եր․, 2020, էջ 402-425: |
14. Շիայականության գործոնը ադրբեջանիրանական հարաբերություններում, «Գիտական Արցախ», 4 (7), 2020, էջ 104-114 (Նազելի Նավասարդյանի հետ համահեղինակությամբ)։ |
15. «Սաուդյան Արաբիան և «արաբական գարունը»․ հեղափոխությունից մինչև հակահեղափոխություն», Մերձավոր Արևելքի երկրներ և ժողովուրդներ (2011-2013թթ․) Երևան, XXXIII (1), էջ 402-425։ |
16. Հորդանանի հայ համայնքը․ արդի հիմնախնդիրներ, Հորդանանի հայերը, Հայկազյան համալսարան, Բեյրութ, 2019, էջ 429-441։ |
17. Саудовская Аравия и «Арабская весна». политика двойных стандартов, Արևելագիտության հարցեր, Հ․ 22, ԵՊՀ հրատարակչություն, 2022, էջ 7-21: |
18. Integration of Muslims in Europe and Gulen Movement, European Muslims, Civility and Public Life: Perspectives on and from Gulen Movement, p. 77085, Editor: Pall Weller, Ihsan Yilmaz, London, 2012, ISBN: 9781441102072. |
19. Islamic diplomacy of Azerbaijan in the context of the Nagorno-Karabakh 2020 war: the role of the organization of Islamic Cooperation, Southeast European and Black Sea Studies, Taylor and Francis Online, (հղում) (Նազելի Նավասարդյանի հետ համահեղինակությամբ)։ |